„Nie pozostawiać nikogo w tyle” stało się hasłem przewodnim każdego spotkania w Organizacji Narodów Zjednoczonych. Hasło to przypomina państwom członkowskim o ich zobowiązaniu do eliminacji dyskryminacji, nierówności społecznych i wykluczenia. To właśnie one czynią ludzi bezbronnymi i ograniczają ich możliwości. Zarówno rozwój społeczny, jak i gospodarczy muszą być dostępne dla wszystkich. Jednak od czasu przyjęcia Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs) w 2015 r., nierówności na całym świecie wzrosły. Coraz więcej ludzi popada w coraz większe ubóstwo i wykluczenie społeczne, co powoduje ogromne ludzkie cierpienie. Miliony ludzi pozostają w tyle.

Świat doświadcza bezprecedensowych globalnych wielowymiarowych kryzysów, które zwiększyły ubóstwo, głód i brak bezpieczeństwa żywnościowego, przy czym najostrzejsze skutki są odczuwalne na obszarach wiejskich i w lokalnych społecznościach.  Wszyscy możemy to zaobserwować w naszych krajach.

Stałe Forum ds. Ludności Tubylczej odbyło się w siedzibie ONZ w Nowym Jorku w dniach 17-28 kwietnia 2023 roku. Priorytetowym tematem sesji było: „Ludy tubylcze, zdrowie ludzkie, zdrowie planetarne i terytorialne oraz zmiana klimatu: podejście oparte na prawach”.

Csaba Kőrösi, 77. Przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych, stwierdził podczas otwarcia Forum: „Jako strażnicy 80 % różnorodności biologicznej na świecie, posiadacie Państwo tradycyjną wiedzę w zakresie adaptacji, łagodzenia i ograniczania zagrożeń klimatycznych, a postępując zgodnie z waszymi wskazówkami, możemy być znacznie lepiej przygotowani do realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju. Zapraszam do wzbogacenia naszego zrozumienia i wzmocnienia naszego dążenia do transformacyjnych rozwiązań”.

Ludy tubylcze stanowią mniej niż 6% światowej populacji, ale stanowią 15% najbiedniejszych. Mieszkają w około 90 krajach, reprezentują 5 000 różnych kultur i posługują się przytłaczającą większością z około 6 700 języków świata.  W przeszłości byli oni opiekunami środowiska i obrońcami bioróżnorodności i mają do zaoferowania sprawdzone rozwiązania w obliczu wyzwań związanych ze zmianami klimatu, przed którymi stoimy wszyscy. Prawie 70 milionów ludzi utrzymuje się z lasów, a wielu innych to rolnicy, myśliwi i pasterze. Społeczności te rozwijają się, żyjąc w harmonii ze swoim otoczeniem. Badania pokazują, że tam, gdzie rdzenni mieszkańcy mają kontrolę nad ziemią, lasy i różnorodność biologiczna kwitną.

Ludy tubylcze są jednymi z pierwszych, które muszą stawić czoła bezpośrednim negatywnym konsekwencjom zmian klimatu, ze względu na ich zależność i bliskie relacje ze środowiskiem i jego zasobami. Szacuje się, że na całym świecie żyje około 370 milionów rdzennej ludności, na której źródła utrzymania mają wpływ zmiany klimatu. Globalna pandemia dowiodła, że ludność rdzenna jest często nieproporcjonalnie dotknięta epidemiami i innymi kryzysami, a rdzenne kobiety i dziewczęta są szczególnie negatywnie dotknięte ze względu na płeć, pochodzenie etniczne i ograniczone zasoby gospodarcze.

Pod koniec sesji komisja poczyniła kilka istotnych uwag: Stałe Forum nie jest tylko pojedynczym wydarzeniem – wysiłki podejmowane podczas sesji nie są tylko słowami, które się wypowiada, a potem zapomina. Zwrócił na to uwagę Sekretarz Generalny Antonio Guterres, podkreślając: „Rezultat corocznej sesji Forum przybiera formę ogromnych debat – solidnych debat – wniosków [i] dzielenia się przemyśleniami i to jest nasz wkład w multilateralizm: aby pokój, rozwój [i] prawa człowieka stały się rzeczywistością dla i z rdzennymi mieszkańcami świata”.

Forum Polityczne Wysokiego Szczebla w sprawie Zrównoważonego Rozwoju (HLPF) odbędzie się od poniedziałku 10 lipca do środy 19 lipca 2023 r. pod auspicjami Rady Gospodarczej i Społecznej (ECOSOC).  Tematem przewodnim będzie „Przyspieszenie procesu wychodzenia z choroby koronawirusowej (COVID-19) i pełne wdrożenie Agendy na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 na wszystkich poziomach”. Forum dokona szczegółowego przeglądu celów nr 6 w zakresie czystej wody i warunków sanitarnych, nr 7 w zakresie przystępnej cenowo i czystej energii, nr 9 w zakresie przemysłu, innowacji i infrastruktury, nr 11 w zakresie zrównoważonych miast i społeczności oraz nr 17 w zakresie partnerstwa na rzecz Celów.

HLPF umożliwiło państwom członkowskim i urzędnikom rządowym podzielenie się postępami w realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju, SDGs, to tylko jeden z serii wielu szczytów i spotkań wysokiego szczebla, które odbędą się w ONZ na temat Celów Zrównoważonego Rozwoju. Agenda 2030 daje nam szansę na rozpoznanie i zajęcie się tym, w jaki sposób rozwój i degradacja planety wpływa na środowisko, gospodarkę i społeczeństwa, w których żyją wszyscy ludzie.

W ramach systemu ONZ rolą organizacji pozarządowych (NGO), znanych również jako społeczeństwo obywatelskie, jest wypowiadanie się w imieniu ludzi, a nie rządów. Często określa się je mianem „sumienia Organizacji Narodów Zjednoczonych”. Siostry Miłosierdzia, jako akredytowana organizacja pozarządowa, starają się wnosić do dyskusji doświadczenia ludzi, którym służą, zwłaszcza tych zmarginalizowanych i bezbronnych. Nasza obecność w ONZ daje możliwość przedstawienia państwom członkowskim głosów ludzi, którzy nie mają dostępu do światowego forum, a często ludzi, którzy nie mogą zabrać głosu nawet we własnych krajach. Głównym sposobem, w jaki to robimy, jest przedstawianie pisemnych i ustnych oświadczeń podczas spotkań ONZ. Skuteczność uczestnictwa organizacji pozarządowych w ONZ zależy od jakości raportów z pierwszej ręki, które otrzymują od osób najbardziej potrzebujących. Dlatego ważne jest, aby pozostać w kontakcie, aby poprawić jakość życia osób znajdujących się w trudnej sytuacji.

Siostra Michelle Loisel, SM